Uw stem in de prullenbak

Op 2 maart 2011 ging het R&D team met frisse moed ter stembus. Bij het aanschouwen echter van de stembus der Nederlanden zelf, zakte de moed haar resoluut in de schoenen. Wij zijn niet verbaast dat de opkomst bij verkiezingen in dit land te wensen over laat. Na het deponeren van ons stembiljet in de afzichtelijke grijze ‘kliko’ bleven zelfs wij onvoldaan en vervreemd achter. Die onvrede is alleen maar versterkt sinds de uitzending waarin ‘De Keuringsdienst van Waarde’ inzichtelijk maakte wat er met onze zorgvuldig overwogen verklaringen gebeurt... het wordt wc-papier!

Kortom, tijd om de stembussen een waardig uiterlijk te geven die van stemmen meer dan afvalverzameling maakt. Ons voorstel: een gouden kist met het wapen der Nederlanden.

Reclaim the centers

Ik woon dichtbij het centrum van Utrecht. Dat is een heel mooie oude binnenstad, en dat is een van de redenen dat ik daar wil wonen. Vandaag besloot ik de HEMA aldaar met een bezoekje te vereren omdat mijn huishouden dringend behoefte had aan nieuwe handdoeken en wijnglazen. Ik nam de fiets, in de wetenschap dat ik op zaterdag dan al gauw vastloop in een horde (zich als zombies voortbewegende) shoppers en automobilisten. Tsja, dat hoort erbij in zo’n populaire stad, niet?

Nee. Het R&D Team is er om de bestaande situatie juist niet te accepteren. Mijn weekend-irritaties zijn an sich onbetekenend, maar in een breder kader geplaatst hebben ze te maken met een aantal problemen die we met elkaar in stand houden, maar niemand blij maken.

1. Door de manier waarop wij arbeid georganiseerd hebben moeten we allemaal op hetzelfde moment die binnenstad in.
2. Die binnenstad is eeuwen geleden tot stand gekomen en by no means ingericht op massa’s winkelpubliek. Onze huidige winkelstraten zijn ooit bedoeld geweest als woonwijken.
3. Winkelpubliek lijkt een van de belangrijkste prioriteiten te zijn van ons stadsbestuur, waardoor in en rond het centrum te allen tijde ruimte moet zijn voor hun auto’s. Vervelend voor bewoners én bezoekers.
4. Iedereen wil met zijn auto winkelen.

Waarom is dit eigenlijk zo? Kunnen we niet ergens anders winkelen? Natuurlijk, maar de reden dat mensen naar Utrecht gaan om de HEMA te bezoeken (en niet naar Zeist ofzo) is dat het er zo pittoresk uitziet. Dat heet beleving. De ironie is natuurlijk dat die mooie beleving om zeep wordt geholpen door overvolle straten en winkelketens die ongestraft de puien van die mooie pandjes mogen ruïneren met hun lelijke huisstijl.

Het wordt tijd weer eens voor onze centra te gaan zorgen. Niet eens vanuit een nostalgische, esthetische of andere softe drijfveer, maar vanuit een economische. Jawel, u leest het goed. De uitstraling van de oude centra (Altstadt noemen ze dat in Duitsland heel mooi) is anno 2007 de kurk waarop die winkels drijven, niet andersom. Sla Pine & Gilmore er maar op na.

Dus wat te doen? Wat gratis suggesties:

1. De centra ontlasten met grote, autovriendelijke winkelcentra buiten de stad. Geen nieuw idee, maar het wordt nog altijd tegengehouden vanuit de angst dat steden hun spenderende bezoekers verliezen. Onzin: oude centra zijn uniek en mensen zullen daar willen zijn. Ik wil overigens geen lans breken voor de bloedeloze non-spaces die nieuwere winkelcentra (malls) meestal zijn; zulks dient wel prachtig vormgegeven te zijn. Liefst heel modern, maar Batavia Stad werkt ook.
2. De horecafunctie van de oude steden versterken en ruimte bieden aan op zichzelf staande, unieke winkels. Daarin onderscheidt de Grote Stad zich; de HEMA staat ook in Zeist. Deze tijd vraagt om authenticiteit. Wees niet bevreesd, dat levert klinkende munt op.
3. Esthetische eisen stellen aan winkelpuien in oude steden; Albert Heijn geeft (heel soms) het goede voorbeeld door zijn belettering aan te passen aan het oude pand waarin zij gevestigd is. Als toezichthouders stel je kunsthistorici aan, hebben die ook iets te doen dat enigszins rendabel is.
4. Alle auto’s de binnenstad uit.

Op de onnozelheid dat we allemaal ongeveer tegelijk werken en vrij zijn kom ik zeker nog eens terug.

Doemdenken is te gemakkelijk

Stijgende zeeën, opgewarmde aarde, dictators met kernwapens, een aap in het Witte Huis, enge moslims, hangjeugd, files, vergrijzing, fijn stof, een woningmarkt met de deur op slot, geen houvast meer aan religie, ideologie of natie, fritessaus: de Ondergang van het Avondland?

Welnee. Wij zien de toekomst zonnig tegemoet. We moeten wel. En doemdenken is te gemakkelijk. Dat zijn echter niet onze enige redenen om optimistisch te zijn. Wij zien allerlei, met elkaar samenhangende, positieve ontwikkelingen, die de wereld misschien geen paradijs zullen maken maar wél de moeite waard. To name but a few: een nieuw, pragmatisch idealisme, de opkomst van een creatieve economie die tolerantie en openheid afdwingt, een groeiende behoefte aan duurzaam leven, bedrijven die verantwoord moeten handelen omdat de consument ze in de gaten houdt en de idee dat overheden verantwoordelijk zijn voor het geluk van burgers en daarna pas voor hun ‘inkomensplaatje’.

Die ontwikkelingen zijn in principe zichtbaar en beschreven in mooie boeken, maar toch worden ze nog maar weinig opgepikt of begrepen door managers en de mensen die ons regeren. Zelfs zij die leiding geven aan ideële organisaties lijken weinig betrokken bij de tijdgeest. Nu zal men vroeg of laat het licht wel zien, maar het mag wel wat sneller. De toekomst laat immers niet op zich wachten. De reden voor deze traagheid laat zich raden: op de posten die ertoe doen zitten relatief oude mannen en die gaan voorlopig nog niet weg.

Wij, het R&D Team, voelen daarom de behoefte om middels dit weblog ideeën te spuien en commentaar te leveren, allemaal in dienst van een reëel en positief toekomstbeeld. Op zoek naar visie in de 21e eeuw, kortom. Dit doen we vanuit onze kennis en persoonlijke ervaring. Niet alleen, maar met iedereen die zich enigszins aangesproken (of juist tegengesproken) voelt. Reageer dus vooral.

R&D Team
Research & Development is een term uit het bedrijfsleven, die meestal slaat op de ontwikkeling van nieuwe technologie of producten. Wij doen iets soortgelijks op maatschappelijk vlak: we kijken op een andere manier aan tegen economie, welzijn, ruimtelijke ordening, onderwijs et cetera en hebben concrete en soms minder concrete ideeën en plannen die het leven wat aangenamer kunnen maken. Die ideeën en plannen maken we nu bewust openbaar, zodat iedereen zich erdoor kan laten inspireren of op de kast kan laten jagen. Ze zijn gratis: wij geloven niet in persoonlijk bezit als het gaat om ideeën.